Сципіон дель Ферро (італ. Scipione del Ferro; 6 лютого 1465, Болонья — 5 листопада 1526, Болонья) — італійський математик, який відкрив загальний метод розв'язку неповного кубічного рівняння.
Сципіон дель Ферро | |
---|---|
італ. Scipione del Ferro | |
Народився | 6 лютого 1465[1][3] Болонья, Папська держава[1] |
Помер | 5 листопада 1526[1][3] (61 рік) Болонья, Папська держава[1] |
Країна | d Папська держава |
Діяльність | математик, викладач університету, винахідник |
Alma mater | Болонський університет |
Галузь | прикладна математика |
Заклад | Болонський університет[1] |
Відомі учні | d[1] |
Батько | d[4] |
Мати | d[4] |
Біографія
Дель Ферро закінчив Болонський університет, після чого працював там професором математики до кінця життя.
Після багаторічних зусиль він зумів знайти формулу рішення кубічного рівняння.
Дель Ферро ніде не опублікував свій метод рішення, але повідомив його своєму зятю Аннібалу делла Наве та учневі Антоніо Маріо Фіорі, останній з успіхом застосовував новий алгоритм на популярних тоді математичних турнірах.
На одному з таких турнірів в 1535 р., вже після смерті дель Ферро, Фіорі зустрівся з талановитим математиком-самоучкою Нікколо з Брешії, на прізвисько Тарталья (Заїка). Тарталья, за його словами, самостійно відкрив правило дель Ферре і вирішив усі запропоновані завдання, а на наступний день знайшов і рішення рівняння виду , де .
Необхідно пояснити, що в той час визнавалися тільки додатні числа, і тому ці два види рівнянь розглядалися як різні.
У 1539 році про секрет дізнався міланський професор Джироламо Кардано, через якого секрет дель Ферро і був зрештою оприлюднений (1545). З цієї причини алгоритм дель Ферро увійшов в історію як формула Кардано. Сам Кардано у своїй книзі «Велике мистецтво» чесно повідомив:
«Сципіон дель Ферро відкрив формулу, згідно з якою куб невідомого плюс невідоме дорівнює числу. Це була дуже гарна і чудова робота ... змагаючись з ним, Нікколо Тарталья з Брешіа, наш друг, будучи викликаний на змагання з учнем дель Ферре по імені Антоніо Маріо Фіорі, вирішив, щоб не бути переможеним, ту ж саму проблему і після довгих прохань передав її мені.» |
Відкриття дель Ферро справило грандіозне враження на весь науковий світ. Вперше вчений нової Європи розв'язав задачу, яка багато століть не піддавалася найкращим античним математикам. Це стало показником зрілості європейської математики та надихнуло вчених на нові відкриття, які не забарилися.
Примітки
- Архів історії математики Мактьютор — 1994.
- Complete Dictionary of Scientific Biography — Детройт: Charles Scribner's Sons, 2008. —
- https://books.google.cat/books?id=lew5IC5piCwC&pg=PA163 — С. 163.
- Pas L. v. Genealogics.org — 2003.
- Гиндикин С. Г. (2001), стр. 27.
Джерела
- История математики под редакцией А. П. Юшкевича в трёх томах, М., Наука:
- Том 1. С древнейших времен до начала Нового времени. [ 25 листопада 2018 у Wayback Machine.] (1970).
- Гиндикин С. Г. Рассказы о физиках и математиках. — издание третье, расширенное. — МЦНМО. — 465 с. — .
Посилання
- Scipione del Ferro [ 15 квітня 2009 у Wayback Machine.] на сайті біографій Mac Tutor. (англ.)
Це незавершена стаття про математика. Ви можете проєкту, виправивши або дописавши її. |
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Scipion del Ferro ital Scipione del Ferro 6 lyutogo 1465 Bolonya 5 listopada 1526 Bolonya italijskij matematik yakij vidkriv zagalnij metod rozv yazku nepovnogo kubichnogo rivnyannya Scipion del Ferroital Scipione del FerroNarodivsya6 lyutogo 1465 1 3 Bolonya Papska derzhava 1 Pomer5 listopada 1526 1 3 61 rik Bolonya Papska derzhava 1 Krayinad Papska derzhavaDiyalnistmatematik vikladach universitetu vinahidnikAlma materBolonskij universitetGaluzprikladna matematikaZakladBolonskij universitet 1 Vidomi uchnid 1 Batkod 4 Matid 4 U Vikipediyi ye statti pro inshih lyudej iz prizvishem Ferro BiografiyaDel Ferro zakinchiv Bolonskij universitet pislya chogo pracyuvav tam profesorom matematiki do kincya zhittya Pislya bagatorichnih zusil vin zumiv znajti formulu rishennya kubichnogo rivnyannya Del Ferro nide ne opublikuvav svij metod rishennya ale povidomiv jogo svoyemu zyatyu Annibalu della Nave ta uchnevi Antonio Mario Fiori ostannij z uspihom zastosovuvav novij algoritm na populyarnih todi matematichnih turnirah Na odnomu z takih turniriv v 1535 r vzhe pislya smerti del Ferro Fiori zustrivsya z talanovitim matematikom samouchkoyu Nikkolo z Breshiyi na prizvisko Tartalya Zayika Tartalya za jogo slovami samostijno vidkriv pravilo del Ferre i virishiv usi zaproponovani zavdannya a na nastupnij den znajshov i rishennya rivnyannya vidu x 3 a x b displaystyle x 3 ax b de a b gt 0 displaystyle a b gt 0 x b 2 b 2 2 a 3 3 3 b 2 b 2 2 a 3 3 3 displaystyle x sqrt 3 frac b 2 sqrt left frac b 2 right 2 left frac a 3 right 3 sqrt 3 frac b 2 sqrt left frac b 2 right 2 left frac a 3 right 3 Neobhidno poyasniti sho v toj chas viznavalisya tilki dodatni chisla i tomu ci dva vidi rivnyan rozglyadalisya yak rizni U 1539 roci pro sekret diznavsya milanskij profesor Dzhirolamo Kardano cherez yakogo sekret del Ferro i buv zreshtoyu oprilyudnenij 1545 Z ciyeyi prichini algoritm del Ferro uvijshov v istoriyu yak formula Kardano Sam Kardano u svoyij knizi Velike mistectvo chesno povidomiv Scipion del Ferro vidkriv formulu zgidno z yakoyu kub nevidomogo plyus nevidome dorivnyuye chislu Ce bula duzhe garna i chudova robota zmagayuchis z nim Nikkolo Tartalya z Breshia nash drug buduchi viklikanij na zmagannya z uchnem del Ferre po imeni Antonio Mario Fiori virishiv shob ne buti peremozhenim tu zh samu problemu i pislya dovgih prohan peredav yiyi meni Vidkrittya del Ferro spravilo grandiozne vrazhennya na ves naukovij svit Vpershe vchenij novoyi Yevropi rozv yazav zadachu yaka bagato stolit ne piddavalasya najkrashim antichnim matematikam Ce stalo pokaznikom zrilosti yevropejskoyi matematiki ta nadihnulo vchenih na novi vidkrittya yaki ne zabarilisya PrimitkiArhiv istoriyi matematiki Maktyutor 1994 d Track Q547473 Complete Dictionary of Scientific Biography Detrojt Charles Scribner s Sons 2008 ISBN 978 0 684 31559 1 d Track Q12439d Track Q28970153d Track Q845617 https books google cat books id lew5IC5piCwC amp pg PA163 S 163 Pas L v Genealogics org 2003 d Track Q19847329d Track Q19847326 Gindikin S G 2001 str 27 DzherelaIstoriya matematiki pod redakciej A P Yushkevicha v tryoh tomah M Nauka Tom 1 S drevnejshih vremen do nachala Novogo vremeni 25 listopada 2018 u Wayback Machine 1970 Gindikin S G Rasskazy o fizikah i matematikah izdanie trete rasshirennoe MCNMO 465 s ISBN 5 900916 83 9 PosilannyaScipione del Ferro 15 kvitnya 2009 u Wayback Machine na sajti biografij Mac Tutor angl Ce nezavershena stattya pro matematika Vi mozhete dopomogti proyektu vipravivshi abo dopisavshi yiyi